ریشه‌های استرس و اضطراب اجتماعی
استرس و اضطراب اجتماعی می توانند از منابع گوناگونی نشأت گیرند و عوامل متعددی ممکن است در ایجاد آنها نقش داشته باشند. درک علل و عوامل مرتبط با استرس و اضطراب اجتماعی می تواند ما را در بهبود موقعیت‌های اجتماعی خود و کاهش تأثیرات منفی این اختلال روانی کمک کند. در زیر به برخی از ریشه‌ها و عوامل مهم استرس و اضطراب اجتماعی اشاره خواهیم کرد:
عوامل ژنتیکی: برخی از تحقیقات نشان می دهند که عوامل ژنتیکی می توانند نقشی در آسیب‌پذیری فرد به استرس و اضطراب اجتماعی داشته باشند. این به معنای وجود تمایل به ارث بردن برخی از ویژگی‌های روانی که تمایل به ترس و نگرانی در مواقع اجتماعی را افزایش می دهند میباشد.
تجربیات گذشته: تجربیات نامطلوب یا ترسناک در مواقع اجتماعی در گذشته می توانند به عنوان عوامل مؤثر در ایجاد استرس و اضطراب اجتماعی باشند. مثلاً تجربه ناراحت کننده یک برنامه تلویزیونی عمومی یا تحمل توهم رفتار نامطلوب در یک رویداد اجتماعی می تواند باعث ایجاد ترس و اضطراب در مواقع مشابه در آینده شود.
شخصیت و ویژگی‌های فردی: برخی افراد بر اساس ویژگی‌های شخصی خود مانند حساسیت اجتماعی، عدم اعتماد به نفس، خجالت آور بودن و تمایل به تحلیل بیش از حد اجتماعی، به طور طبیعی در مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی نگرانی و ترس بیشتری تجربه می کنند.
محیط اجتماعی: فاکتورهای محیطی مانند فشارهای اجتماعی، انتظارات جامعه، تجربه اجتماعی نامطلوب و فرهنگ محیط اطراف می توانند به ایجاد استرس و اضطراب اجتماعی در فرد کمک کنند.
ناامنی اجتماعی: افرادی که تجربه ناامنی اجتماعی، مانند تنش‌های خانوادگی، آزار و اذیت و یا ناپذیرفته شدن توسط همتاها را دارند، ممکن است به طور معمول به ترس و اضطراب اجتماعی در مواقع مختلف برخورد کنند.
استرس و اضطراب اجتماعی مسئله‌ای پیچیده است که بسیاری از عوامل و ریشه‌ها می توانند در آن نقش داشته باشند. درک این عوامل و تلاش برای مدیریت آنها می تواند به فرد کمک کند تا راه‌هایی برای مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی را بهبود بخشد و کیفیت زندگی خود را افزایش دهد.
استرس اجتماعی اختلال است؟
استرس اجتماعی همان اضطراب بودن در جمع ( social anxiety) میباشد و هم چون سایر مشکلات حوزه روان با بد کاری در حوزه های شغلی، تحصیلی، روابط بین فردی برای فرد مبتلا به استرس اجتماعی همراه میباشد که با مراجعه به مشاوره خانواده قابل شناسایی است. استرس، واکنش های ناگهانی است که در مواجه با شرایط بیرونی از فرد سر میزند. حال اگر فرد درحضور جمع و درحین انجام کاری در گروه به علائم اضطرابی دست پیدا کند میگوئیم که فرد به اضطراب اجتماعی گرفتار شده است. در این اختلال، فرد مبتلا از ارزیابی منفی و مورد بررسی واقع شدن توسط دیگران نگران و دستپاچه هستند. در واقع استرس آن ها ریشه در نگرش های منفی به توانایی های خود، ترس از دیده شدن در جمع و مورد محاکمه واقع شدن دارد.
فرد مبتلا به SA، تمام تلاش و سعی اش بر این است تا حتی الامکان خود را از حضور در جمع و مواجه شدن با انتقادات و سرزنش و دیدگاه های دیگران در امان نگه دارد و حتی از مراجعه به مشاوره آنلاین روانشناسی اجتناب مینماید و به روش های خود درمانی چون، گرایش به مصرف مواد مخدر و الکل روی میآورند. به همین دلیل کمتر میتوانند به فعالیت هایی که نیازمند همکاری و شرکت در محافل گروهی است تن دهند و میل آن ها به سمت انجام فعالیت های انفرادی و تنهایی است که در آن به میزان بسیار بالاتری موفق هستند چرا که ترس از تمسخر و تحقیر شدن ندارند و خود شان هستند و خودشان. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید از مشاوره روانشناسی آنلاین کمک بگیرید.
دلایل اضطراب اجتماعی از کجا شروع میشود؟
اینکه چه میشود فردی مبتلا به اضطراب در جمع میشود و فرد دیگر خیلی راحت در بین مردم حاضر و برای پیشرفت گروهی تلاش مینماید به عوامل زیادی بستگی دارد که شاید بتوان مهم ترین آن ها را در:
- کمبود مهارت های جرات مندی
- اعتماد به نفس پایین
- خود پنداره و عزت نفس منفی
- والدین سخت گیر و انتقادی
- کمال گرایی و استقلال طلبی افراطی خود فرد
- منزوی و سرد بودن روابط خانودگی
- عدم تشکیل جلسات گفت و شنود و مشورتی در خانواده
- عدم همفکری درحل مسائل (به ویژه در سن نوجوانی)
- عدم توجه به ویژگی های مثبت فرزندان توسط والدین
- مقایسه و تبعیض بین آن ها با اطرافیانی که از نظر آن ها موفق تر و بهتر هستند اشاره نمود.
که به عنوان پیش در آمد و مقدمه ای برای بروز مشکلات روانی به ویژه طیف اضطرابی در فرد تبدیل میشوند که از بین آن ها نقش اجتماعی فرد را بیشتر مورد حمله قرار میدهد.
دلشوره در حضور جمع
افراد دچار اضطراب اجتماعی شدید ممکن است نسبت به هر گونه فعالیت و حضور جمعی نگران و دلشوره داشته باشند یا در سطح متوسط تا خفیف که فرد ممکن است بتواند حضور در جمع را تحمل نماید ولی با گارد گرفتن، خود را پنهان نمودن پشت دیگران، عدم حضور در صحبت ها و بحث های گروهی، عدم اظهار نظر در جمع و تسلیم عقاید گروه شدن خود را نشان دهد. در نوع اضطراب اجتماعی عملکردی، فرد مبتلا در زمانی که مجبور به انجام رفتار و کار خاصی چون سخنرانی، ارائه کنفرانس، غذا خوردن، پذیرایی مهمانی ها و هر نوع رفتار دیگری که مستلزم دیده شدن باشد پرهیز مینمایند.
اختلال استرس اجتماعی
اختلال اظطراب اجتماعی social anxiet disorder، در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5)، به ترس افراطی فرد از بودن در جمع و مورد ارزیابی قرار گرفتن اشاره دارد. اختلال اظطراب اجتماعی با انواعی از مشخصات فیزیولوژیکی، شناختی و رفتاری همراه است که در هر کدام از این ابعاد سه گانه فرد به محض حضور در موقعیت های اجتماعی دچار تغییراتی در سطح گسترده و آشکاری میشود. از جمله نشانه های جسمی فرد مبتلا به SAD،
- فعال شدن سیستم سمپاتیک یا همان بخش جنگ و گریز سیستم اعصاب میباشد که منجر به
- ایجاد تعریق
- خشکی دهان
- لرزش دست و پا و خارج از کنترل فرد
- سرخ شدن صورت
- گرفتگی عضلات
- درد قفسه سینه و مشکل در صحبت کردن عادی میباشد.
در حین ظهور نشانه های فوق فرد با دنیایی از افکار خود آیند و بی اراده مبنی بر قضاوت های منفی دیگران و تمرکز بر ارزیابی های تند و تحقیر آمیز مواجه میشوند که برای او خوشایند نیست و تمام تلاش خود را میکند تا از شر این دگرگونی ها خلاص شود به همین دلیل، در قدم بعدی این روند، یعنی بعد رفتاری دست به اقداماتی میزند. از جمله: ترک موقعیت و فرار آز آن، اجتناب از حضور در جمع، سرگرم نمودن خود به کاری جهت دیده نشدن و به قولی “تو چشم نبودن” (مثل چک کردن مدام گوشی همراه، خواندن کتاب، بازی کردن با بچه ها) و… میشود.
من اظطراب اجتماعی دارم!
نکته جالبی که در خصوص افراد مبتلا به اختلال استرس اجتماعی دیده میشود این است که تمام برداشت های آن ها در مورد نوع نگرش دیگران به خود شان بر اساس ذهن خوانی و تصوراتی پیش میرود که خود فرد آن ها را ایجاد نموده است و طبق همان تصورات عمل میکند و پیش میروند که نتیجه ای جز انزوا، افزایش استرس، عدم مقابله با افکار منفی و در گیر شدن بیشتر ندارد.
فرد مبتلا به SAD، با دور شدن از موقعیت ها به طور موقت میزان استرس خود را کاسته و به همین دلیل فکر میکند با تکرار همین روال در شرایط بعدی هم میتواند خود را از شر اضطراب نجات دهد حال آن که این راهکار تنها در کوتاه مدت موثر واقع میشود و در بلند مدت جز بدتر شدن مشکل، نا توانایی در انجام امور و عدم یادگیری این نکته که استرس به خودی خود فرو کش میکند و نیازی به انجام رفتار های غیر معقول برای کاهش آن نیست، نتیجه ای نخواهد داشت.
