روانشناسی رفتار پرخاشگرانه کودک: علل و راه های مقابله
به گزارش مرکز مشاوره خانواده آویژه: بچه‌ها انواع و اقسام کارهای زیبا را انجام می‌دهند و باعث می‌شوند کانون خانواده‌مان گرم شود. اما گاهی اوقات، عصبانیت و پرخاشگری‌های مداوم آنها ما را دیوانه می‌کند. کودکان گاهی اوقات سرکش و عصبی می‌شوند و مهم‌ترین دلیل پرخاشگری کودک این است که هنوز مهارت کافی برای کنترل خود را کسب نکرده‌اند.
کودکان اغلب فاقد مهارت‌های ارتباطی برای بیان مسالمت‌آمیز خواسته‌ها و احساسات خود هستند. این موضوع در مشاوره کودک به عنوان روانشناسی رفتار پرخاشگرانه کودک برچسب‌گذاری شده است.
دلایل پرخاشگری کودک اغلب غیرعمدی است. در واقع، اغلب پرخاشگری، ابزار کودک برای تثبیت خود است. والدین بدون شک می‌توانند پرخاشگری فرزندان خود را کنترل کنند.
روانشناسی رفتار پرخاشگرانه کودک چیست؟
روانشناسان رفتارهای پرخاشگرانه را این‌گونه تعریف کرده‌اند: رفتار پرخاشگرانه اقداماتی است که به قصد آسیب رساندن به شخص دیگری انجام می‌شود. با این حال، در مورد یک کودک، هدف آنها از پرخاشگری باید در نظر گرفته شود. زیرا مثلاً هر کودکی همبازی خود را به قصد آسیب رساندن به او هل نمی‌دهد. از این رو، روانشناسی رفتار پرخاشگرانه کودک در دو جهت تعریف می‌شود.
دلایل پرخاشگری ابزاری است
در پرخاشگری ابزاری، کودک اغلب هدف خاصی را دنبال می‌کند. دلایل پرخاشگری ابزاری بیشتر در میان کودکان بسیار کم‌سن مشاهده می‌شود. هرکسی که بر بازی‌های کودکان نظارت داشته باشد، آن را می‌داند. یک توضیح احتمالی برای پرخاشگری ابزاری این است که کودکان خردسال فاقد توانایی‌های زبانی و اجتماعی هستند. از این رو، این فرشته‌های کوچک ما پرخاشگری ابزاری را برای رسیدن به هدفشان ضروری می‌دانند. این پرخاشگری به آنها کمک می‌کند تا ادعای خود را مطرح کنند و حق خود را بگیرند.
دلایل تهاجم خصمانه است
از سوی دیگر، در پرخاشگری خصمانه، کودک صرفاً برای لذت بردن به دیگران آسیب می‌رساند. متأسفانه هر روز می‌توانیم موارد زیادی از حملات مخرب کودکان را مشاهده کنیم. به عنوان مثال، وقتی کودکی با نام‌های بی‌ادبانه دیگری را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد.
علل رفتار پرخاشگرانه کودک چیست؟
پرخاشگری در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از انواع مشکلات اساسی باشد. علاوه بر این، داشتن آن دلالت بر طیف وسیعی از اختلالات روانپزشکی است.
البته برخی از مشکلات پزشکی و موقعیت‌های زندگی نیز می‌توانند باعث پرخاشگری شوند. بنابراین، اولین قدم در درمان پرخاشگری این است که بفهمیم چه چیزی باعث آن شده و دلیل آن چیست؟ این همان چیزی است که روانشناسی رفتار پرخاشگرانه کودک نشان می‌دهد.
عوامل مختلفی باعث پرخاشگری می‌شود. این‌ها را می‌توان به دسته‌های متعددی طبقه‌بندی کرد. چهار عامل روانشناختی که می‌توانند باعث پرخاشگری کودک شوند عبارتند از:
مواجهه با خشونت
سرخوردگی
محیط پر استرس
تروما
مواجهه با خشونت
بسیاری از اقدامات پرخاشگرانه کودک ناشی از عدم مهارت در کنترل خشم است. در نتیجه، مسائل خشم کودک ناشی از عدم آگاهی از مکانیسم‌های مقابله‌ای مناسب است.
اغلب، کودکان خردسال در محوطه مدرسه توسط بچه‌های دیگر مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. این بی‌ثباتی و توهین‌های روانی تأثیرات منفی بر روان کودکان خواهد گذاشت.
علاوه بر این، یک سبک والدینی خشن یا اجباری می‌تواند تأثیر روانی نامطلوبی بر کودک داشته باشد.
کودکانی که در معرض استرس تسکین‌ناپذیر دائمی هستند، مشکلات خشم دارند. این یک جنبه ثابت‌شده از روانشناسی رفتار پرخاشگرانه کودک است.
ناامیدی
پرخاشگری را می‌توان در کودکانی که با مشکلات شناختی مواجه هستند مشاهده کرد. کودکانی که دارای اختلال هوشی، از جمله اوتیسم، در این دسته قرار می‌گیرند. کودکانی که دارای اختلال شناختی هستند، انتقال احساسات خود را چالش‌برانگیز می‌دانند.
بنابراین، کودکان مبتلا به این بیماری‌های شناختی ممکن است پرخاشگر شوند و معمولاً به این دلیل است که آنها در مقابله با مشکل خود امدی ندارند. در نتیجه، ممکن است احساس اضطراب یا استرس کنند. در این حالت، وضعیت بیشتر تشدید می‌شود زیرا آنها مجرای ابراز وجود ندارند.
بنابراین، آنها به دلیل ناامیدی تمایل به سرکوب دارند. در نتیجه، پرخاشگری نیز می‌تواند مظهر تکانشگری باشد.
محیط پر استرس
مشاوره رفتار پرخاشگرانه کودک بیان می‌کند که رشد شناختی کودک در محیط‌های استرس‌زا با مشکل مواجه می‌شود. قرار گرفتن در معرض خشونت در خانه و اجتماع می‌تواند باعث ایجاد پرخاشگری در کودک شود.
علاوه بر این، برخی از کودکان با تماشای مشاجره والدین خود در تمام طول زندگی بزرگ می‌شوند. این کودکان مستعد خشونت و پرخاشگری هستند. آنها به سختی می‌توانند با مشکلات زندگی کنار بیایند. در نتیجه، کودک اغلب به دلیل نداشتن محیط خانواده سالم و آرام به بیراهه می‌رود.
نشان دادن کنترل عاطفی و مدیریت خشم برای این کودکان امری بسیار مفید است. علاوه بر این، به فرزندان خود بیاموزید که چگونه احساسات خود را چه مثبت و چه منفی بیان کنند. این راهکار در مشاوره پرخاشگری کودک به عنوان یک استراتژی مدیریت خشم موثر در نظر گرفته می‌شود. مشاوره تلفنی خانواده آویژه همراه شما عزیزان می باشد.
اتفاقات ناگوار زندگی (تروما)
فشارهای محیط اطراف زندگی می‌تواند باعث خشونت در کودکان یا نوجوانان شود. به عنوان مثال، کودکان ممکن است به دلیل یک رویداد آسیب‌زا پرخاشگر شوند. علاوه بر این، یک بیماری عاطفی می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که تروما یک اتفاق نادر است. هنگامی که خشونت کودک بیشتر می‌شود، می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل عاطفی در حال رشد باشد.
فشارها، خطرات، فرصت‌ها و پیامدهایی که کودکان با آنها مواجه می‌شوند، بر گرایش‌های پرخاشگرانه آنها تأثیر می‌گذارد. ما می‌توانیم رفتار آنها را بهبود ببخشیم و بر مسیر رشد تأثیر بگذاریم.
چه چیزی یک کودک را پرخاشگر می‌کند؟
برخی از دلایل پیچیده برای رفتارهای پرخاشگرانه کودکان عبارتند از:
مشکلات یا اختلافات خانوادگی
بچه‌ها معمولاً در پاسخ به اختلافات خانوادگی، خواه درگیری با والدین، خواهر یا برادری که او را بی‌وقفه مسخره می‌کنند، نقل مکان به منطقه جدید، بیماری جدی در خانواده یا از دست دادن شغل نان‌آور خانواده، پرخاشگری می‌کنند.اختلالات یادگیری
حدود یک چهارم کودکان یا نوجوانان پرخاشگر دارای یک اختلال یادگیری خاص مانند نارساخوانی هستند. اگر کودک شما مشکلی دارد که خواندن، نوشتن یا درک زبان گفتاری را برای او دشوار می‌کند، ممکن است ناامیدی خود را از نظر فیزیکی با خشم تخلیه کند.مشکلات عصبی
گاهی اوقات آسیب در مغز منجر به رفتار پرخاشگرانه می‌شود. اگر در این مورد نگران هستید، با پزشک کودک خود مشورت کنید و با یک متخصص کودکان مشورت کنید.اختلالات رفتاری
تقریباً نیمی از کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) همچنین دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای هستند، وضعیتی که با رفتار پرخاشگرانه مشخص می‌شود. این کودکان به درمان خاصی نیاز دارند تا بتوانند در مدرسه عملکرد خوبی داشته باشند، دوست پیدا کنند یا اختیار والدین خود را بپذیرند.آسیب‌های عاطفی
خشونت خانگی یا سوء استفاده جنسی می‌تواند باعث ایجاد اضطراب، ترس، عصبانیت و افسردگی شدید شود. کودکی که راهکار دیگری برای حل مسئله ندارد، ممکن است این احساسات منفی را با خشونت ابراز کند.فیلم‌های خشونت‌آمیز
قرار گرفتن در معرض نمایش‌های تلویزیونی و فیلم‌های خشونت‌آمیز می‌تواند پرخاشگری کودکان را برانگیزد. مشاوران پرخاشگری کودک توصیه می‌کنند که انتخاب‌های فیلم‌هایی که کودکان تماشا می‌کنند را کنترل کنید، به ویژه اگر او مستعد رفتارهای پرخاشگرانه است. با مشاوره خانواده تلفنی آویژه همراه باشید.
کودک پرخاشگر چه ویژگی‌هایی دارد؟
همه بچه‌ها گهگاه خواهر یا برادری را که آنها را مسخره می‌کند هل می‌دهند یا وقتی والدینشان می‌گویند نمی‌توانند به سینما بروند، به کاناپه لگد می‌زنند. اما کودکی که مشکل پرخاشگری دارد معمولاً به این شکل رفتار می‌کند:
اغلب به شدت عصبانی می‌شود
بسیار تحریک‌پذیر یا تکانشی است و در تمرکز کردن مشکل دارد
به راحتی ناامید می‌شود
به کودکان یا بزرگسالان دیگر حمله فیزیکی می‌کند
غالباً مجادله می‌کند یا عبوس است
در مدرسه عملکرد ضعیفی دارد
نمی‌تواند در کلاس درس شرکت کند
در موقعیت‌های اجتماعی و دوست‌یابی مشکل دارد
مدام با اعضای خانواده دعوا می‌کند
اختیارات والدین را نمی‌پذیرد
از اطاعت از قوانین امتناع می‌ورزد
اغلب مسئولیت رفتار نادرست خود را نمی‌پذیرد و دیگران را مقصر می‌داند
یک کودک پرخاشگر در بیش از یک مورد، مانند مدرسه، خانه، رویدادهای اجتماعی یا فعالیت‌های ورزشی این‌گونه عمل می‌کند.
نتیجه‌گیری
با توجه به عواملی که می‌توانند منجر به رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان شوند، ضروری است که والدین به مشکلات عاطفی، روانی و محیطی فرزندان خود توجه داشته باشند. مشاوره‌های تلفنی خانواده آویژه و مشاوره روانشناسی آویژه می‌توانند به شما کمک کنند تا راهکارهای موثری برای مدیریت رفتارهای پرخاشگرانه فرزندانتان پیدا کنید. کودکان نیازمند محیطی امن، آرام و حمایتی هستند تا بتوانند مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را تقویت کنند و به رشد روانی و اجتماعی بهتری دست یابند.
