تعریف، علت‌ها و راه‌های کنترل و درمان پرخاشگری
پرخاشگری یک مشکل رفتاری است که شامل نشانه‌هایی همچون خشونت جسمانی و یا انتقال خشم و خشونت به صورت کلامی و غیرکلامی به دیگران می‌شود. این رفتارها ممکن است باعث آسیب‌های جسمانی و روانی در افراد دیگر شود و برای خود فرد پرخاشگر نیز عواقب منفی داشته باشد.
علت‌های پرخاشگری می‌تواند متنوع باشد و شامل عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و روانشناختی است. برخی از علل متداول شامل فشارهای روزمره، ناتوانی‌های ارتباطی، نارضایتی از خود و جامعه، ناکارآمدی در حل مشکلات، نقص عدالت اجتماعی و همچنین تأثیرات محیطی می‌باشد.
به منظور کنترل و درمان پرخاشگری، می‌توان از راه‌های زیر استفاده کرد:
آموزش مهارت‌های ارتباطی: آموزش مهارت‌های ارتباطی سالم به فرد پرخاشگر کمک می‌کند تا بتواند بهترین راه‌حل‌ها را برای بیان احساسات و نیازهای خود پیدا کند و در مواجهه با مشکلات، راه‌های سازنده برای حل آنها پیشنهاد دهد.
مدیریت خشم: افراد پرخاشگر باید یاد بگیرند چگونه با خشم خود کنترل کنند و از راه‌های سازنده‌تری برای بیان نارضایتی‌ها و خشم‌هایشان استفاده کنند. تمرینات مدیریت خشم، مثل تنفس عمیق و فعالیت‌های آرام‌بخش می‌تواند به فرد در کنترل خشم کمک کند.
تقویت خودآگاهی: فرد باید آگاهی بیشتری نسبت به عوامل تحریک‌کننده خشم خود و نیازها و احساسات خود پیدا کند. با شناخت بهتر خود، فرد می‌تواند از واکنش‌های خشم‌آور پیشگیری کند و راه‌های مناسبی را برای مدیریت احساساتش پیدا کند.
مشاوره روانشناختی: در صورتی که پرخاشگری به مراحل نگران‌کننده‌ای رسیده باشد و تأثیرات جدی بر زندگی فرد و افراد اطراف داشته باشد، مراجعه به یک متخصص روانشناسی می‌تواند بهبود وضعیت را تسهیل کند. روانشناس با بررسی عوامل و عواقب پرخاشگری، راهکارهای مناسبی را برای درمان و کاهش آن پیشنهاد خواهد داد.
نشانه های پرخاشگری چیست؟ چه راه هایی برای درمان پرخاشگری وجود دارد؟ علائم پرخاشگری بسیار متفاوت و گسترده هستند. همه افراد در دوره ای از زمان پرخاشگر می شوند و می توان به راحتی علائم پرخاشگری را در رفتار و گفتار آنها مشاهده کرد. خود شما نیز ممکن است گاهی عصبانی و پرخاشگر شوید. دلیل پرخاشگری برای هر فردی می تواند منحصر باشد. پس پرخاشگری را می توان رفتار طبیعی دانست اما در صورتیکه به یک عادت تبدیل نشده و کنترل پرخاشگری داشته باشید.
اگر اکثر اوقات پرخاشگر هستید و راه های درمان پرخاشگری در بزرگسالان را نمی دانید، نگران نباشید. مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به بررسی پرخاشگری زنان و مردان پرداخته اند. آنها دلیل پرخاشگری را مورد بررسی قرار ده و مقاله زیر را برای شما عزیزان نگارش کرده اند. پس مقاله زیر را مطالعه کنید تا درمورد تعریف پرخاشگری، علل پرخاشگری، درمان پرخاشگری و … اطلاعات مفیدی کسب کنید.
تعریف پرخاشگری در روانشناسی
تعریف پرخاشگری در روانشناسی به مجموعه ای از رفتارها و اعمال و گفتار گفته می شود که منجر به آسیب جسمی، روانی و مالی برای خود فرد dا دیگران می شود. آسیب رساندن شخصی و روحی به دیگران یکی از مهم ترین ویژگی های افراد پرخاشگر است.
طبق تعریف پرخاشگری، همه افراد ممکن است در برهه ای از زمان رفتار پرخاشگرانه داشته باشند و نتوانند رفتارهای خود را کنترل کنند. این نوع از پرخاشگری طبیعی بوده و موضوعی است که همه افراد آن را تجربه می کنند. اما اگر پرخاشگری آسیب های زیادی را با خود به همراه داشته باشد می توان آن را یک رفتار نامناسب و اختلال پرخاشگری دانست. پرخاشگری شدید می تواند نشانه ای از یک بیماری روانی زمینه ای، اختلال مصرف مواد و یا بیماری جسمی و … باشد.
هدف از پرخاشگری می تواند موارد مختلفی باشد. مانند:
نشان دادن ناراحتی و عصبانیت
راهی برای ابراز خشم
نشان دادن قدرت و سلطه جویی
تهدید برای رسیدن به هدف های خود
واکنش نسبت به رفتار اشتباه فرد دیگر
رقابت و مقایسه با دیگران
راهی برای نشان دادن دردها
و …
پرخاشگری چند نوع دارد؟
می توان انواع پرخاشگری را در دو دسته کلی طبقه بندی کرد. روانشناسان انواع پرخاشگری را به دو نوع اصلی تقسیم کرده اند که شامل: پرخاشگری تکانشی و پرخاشگری ابزاری است. افراد ممکن است در موقعیت های مختلف انواع پرخاشگری ها را تجربه کنند. مسلما همه افراد این دو نوع پرخاشگری را در زندگی خود تجربه کرده اند.
پرخاشگری ابزاری
پرخاشگری ابزاری به پرخاشگری غارتگرانه نیز معروف است. این نوع از پرخاشگری هنگامی است که فرد برای رسیدن به خواسته ها و اهداف خود از پرخاشگری کمک بگیرد. پس می توان گفت پرخاشگری ابزاری اهداف خاصی را دنبال می کند و از قبل برنامه ریزی می شود.
در این نوع از پرخاشگری، فرد از عصبانیت، داد و فریاد زدن و به طور کلی پرخاشگری به عنوان وسیله ای برای رسیدن به خواسته و اهداف خود استفاده می کند. مثلا ممکن است شما بر سر موضوعی با همسرتان به توافق نرسیده باشید و او برای رسیدن به خواسته هایش پافشاری کند. او ممکن است از زورگویی، پرخاشگری و داد و فریاد زدن برای رسیدن به آنچه که او می خواهد استفاده کند. این نوع از پرخاشگری همسرتان را پرخاشگری ابزاری می دانیم.
پرخاشگری تکانشی
پرخاشگری تکانشی با نام های دیگری مانند پرخاشگری عاطفی یا پرخاشگری واکنشی نیز شناخته می شود. در این نوع از پرخاشگری احساسات قوی فرد باعث ایجاد پرخاشگری خواهد شد. این نوع از پرخاشگری هنگامیکه با عصبانیت شدید همراه باشد می تواند سیستم واکنش حاد تهدید را در مغز تحریک کرده و قسمت های مختلفی از مغز مانند آمیگدال و هیپوتالاموس را درگیر کند. برخلاف پرخاشگری ابزاری این نوع از پرخاشگری اصلا برنامه ریزی نشده است و اغلب در همان لحظه رخ می دهد. در حقیقت پرخاشگری تکانشی را می توان واکنش لحظه ای افراد به احساسات مختلف و موقعیت های دردناک دانست. مثلا ممکن است شما در راه با فردی تصادف کنید، به دلیل ناراحتی های زیاد و عصبانیت واکنش تندی نشان می دهید و شروع به فریاد زدن و دادن زدن و فحش دادن می کنید. این نوع از پرخاشگری را می توان پرخاشگری تکانشی دانست.
نشانه های پرخاشگری چیست؟
همانطور که در بالا اشاره شد انواع پرخاشگری وجود دارد. به همین دلیل پرخاشگری می تواند علائم مختلف و متفاوتی داشته باشد. برخی از علائم پرخاشگری می توانند پنهانی بوده و به گونه ای باشند که شما حتی متوجه پرخاشگری فرد نشوید. ما اکثرا پرخاشگری را با نشانه هایی مانند: داد و فریاد زدن، شکستن اشیاء، ضربه زدن به چیزی، مشت و سیلی زدن، فحش دادن و … می شناسیم . اما پرخاشگری نشانه های مختلفی دارد. مهم ترین و رایج ترین علائم پرخاشگری عبارتند از:
پرخاشگری فیزیکی
پرخاشگری فیزیکی مانند:
ضربه زدن به دیوار
مشت زدن به میز و وسایل
لگد زدن
سیلی زدن
و یا هر نوع عمل فیزیکی دیگر است که باعث می شود فرد به خودش یا دیگران آسیب فیزیکی برساند.
البته برخی از حرکت های تصادفی و ناگهانی مانند محکم بستن در هنگامیکه باد می آید و یا شکستن لیوان هنگام ظرف شستن و … را نمی تواند نوعی پرخاشگری به شمار آورد. پرخاشگری فیزیکی در پرخاشگری های شدید بسیار قابل هویدا است و شما می توانید به مراتب این علائم پرخاشگری را مشاهده کنید.
پرخاشگری کلامی
مهم ترین علائم پرخاشگری کلامی عبارت است از:
فریاد زدن
بد و بیراه گفتن
تهمت زدن
فحش دادن
توهین کردن
تحقیر کردن
استفاده از سخنان تمسخر آمیز
و …
پرخاشگری رابطه ای
این نوع از پرخاشگری با هدف آسیب رساندن به شهرت و وجه خوب فرد در مقابل دیگران شناخته می شود. در این نوع از پرخاشگری افراد علائم پرخاشگری خود را با قلدری، شایعه پراکنی و دروغ گفتن و … نشان می دهند. قصد پرخاشگری رابطه ای آسیب رساندن به رابطه های فرد دیگر است.
پرخاشگری خصمانه
نشانه های پرخاشگری خصمانه این است که فرد نسبت به موضوعی واکنش عاطفی و احساسی نشان می دهد. علائم پرخاشگری خصمانه با هدف خاص برای صدمه زدن به کسی یا چیزی همراه است. پس نشانه های آن را می توان هر گونه آسیب رساندن به دیگران دانست.
پرخاشگری منفعل
علائم پرخاشگری در این رابطه این گونه است که فرد از هرگونه ابزار و وسایلی برای نشان دادن احساسات منفی به طور غیر مستقیم و پنهانی استفاده می کند. کم محلی کردن، استفاده از حرف های کنایه ای، سرزنش کردن و یا حرف نزدن دانست. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد با مشاوره آنلاین تماس بگیرید.
