چگونه کودک را جدا بخوابانیم؟

طبق مطالعات انجام شده، حدود 70 درصد از رشد نوزادان هنگامی که خواب هستند، اتفاق می افتد. بنابراین سطح خواب و محیط خواب کودک اهمیت زیادی دارد. جدا خواباندن کودک می تواند برای شما سخت و مشکل ساز باشد اما غیر ممکن نیست. ترس از تنها خوابیدن در کودکان بسیار طبیعی است اما نباید اجازه دهید که این ترس به عادت تبدیل شود. برخی از والدین متوجه این موضوع نیستند که عادت هایی که آنها برای کودکان خود می سازند و یا برای انجام آن به کودک اجازه می دهند، می تواند منجر به مشکلات خواب شود. هنگامیکه رفتارهای ناپسند و مضر به عادت تبدیل شدند، ایجاد تغییرات می تواند به شدت دشوارتر باشد. پس اگر آموزش تنها خوابیدن به کودک زودتر و متناسب با سن تنها خوابیدن کودک انجام شود و برای جدا خوابیدن کودک تلاش شود، هم برای کودک و هم برای والدین راحت تر خواهد بود.

در این قسمت مشاوران ما ترفندهایی برای جدا خوابیدن کودک در اتاق خوابش و مقابله با ترس از تنها خوابیدن کودک ارائه داده اند. مهم ترین و رایج ترین راهکارها برای جدا خواباندن کودک عبارتند از :

 اتاق کودک را به یک فضای زیبا و راحت تبدیل کنید

قبل از آنکه اصرار به تنها خوابیدن کودک داشته باشید و انتظار داشته باشید فرزندتان تمام شب را در اتاقش بماند. مطمئن شوید که اتاق او برای خواب مناسب است. یک محیط آرامش بخش و راحت را برای فرزند خود ایجاد کنید. فضای اتاق خواب کودک باید به گونه ای باشد که کودک از چیزی نترسد و خواب او را بهبود بخشد. تصور هر کودک و سلیقه کودکان نسبت به فضای آرامش بخش و زیبا متفاوت است. مثلا یک دختر بچه ممکن است از یک اتاق با دیوارهای صورتی و عروسک های زیبا خوشش آید. ولی یک پسر بچه یک اتاق با دیوارهای آبی و تصاویر ماشین دوست داشته باشد.

پس با فرزند خود درباره چیدمان و طراحی اتاق خوابش صحبت کنید. سعی کنید مطابق با نظر و سلیقه کودک، اتاق خواب او را آماده کنید تا کودک برای خوابیدن در اتاقش مشتاق تر شود و بتواند با ترس هایش مقابله کند. کاهش ترس های شبانه، می تواند کلیدی برای خوابیدن مستقل کودک شما باشد.

 با فرزند خود ارتباط موثر برقرار کنید

اگر کودک شما ترس از تنها خوابیدن دارد و هنگام خروج شما، گریه می کند. با صحبت کردن و آرام کردن او به کودک اطمینان بدهید که در کنارش هستید تا هنگامی که او به خواب برود. اگر کودک از جای خود بلند شد، باید او را به سمت تخت خودش هدایت کنید. هرگز اجازه ندهید که فرزندتان در اتاق والدین بخوابد. این کار را در آرامش کافی و بدون بحث کردن انجام دهید. کودک نوپای شما لحن شما را به جای کلمات شما می شنود. بنابراین از بلندتر کردن صدای خود یا تندتر صحبت کردن خودداری کنید. لحن خود را آرامش بخش نگه دارید. سعی کنید از تنش در صحبت، صورت یا وضعیت بدن خود جلوگیری کنید.

 انتظارات خود را واضح بیان کنید

با فرزند خود در رابطه با تغییر عادت های خوابیدن که قرار است ایجاد کنید، صحبت کنید. مثلا اگر کودکتان به دلیل بیمار بودن مدتی در کنار شما می خوابید، حال به او بگویید: تو قوی شده ای و بهتر است مجددا در اتاق خواب خود استراحت کنی و بخوابی! شما باید به طور واضح در رابطه با نیازها و انتظارات خود با کودک صحبت کنید. کودکان معنی حرف های کلیشه ای و یا تیکه کلام ها را نمی فهمند. پس با آنها واضح صحبت کنید. به طور واضح به کودک خود بگویید که انتظار دارید تمام شب را به تنهایی و در اتاق خواب خود بخوابد.

 احساسات فرزندتان را تایید کنید

مهم ترین نکته برای برقراری ارتباط سالم با کودک و کمک به او برای جدا خوابیدن این است که احساسات و ترس های فرزند خود را درک کرده و آنها را تایید کنید. مثلا به جای اینکه به او بگویید: نترس یا جدا خوابیدن ترس ندارد تو بزرگ شده ای و …، بگویید: می دانم که تو احساس ناراحتی و ترس می کنی اما مطمئنم آنقدر قوی و شجاع هستی که بتوانی به تنهایی در اتاق خود بخوابی و با ترس هایت مبارزه کنی. همچنین اگر فرزندتان اعتراض کرد، با او همدردی کنید. بگویید: می دانم که به تنها خوابیدن عادت نداری و به همین دلیل برایت ترسناک است. اما مطمئنم تو می توانی تنها خوابیدن را امتحان کنی.

 یک برنامه گام به گام ایجاد کنید

اگر کودک شما، سال های زیادی را در کنار شما و همسرتان خوابیده است، پس انتقال ناگهانی و فوری او به تخت خواب جداگانه اصلا درست و کارساز نیست. کودک برای انتقال به اتاق خودش نیاز به زمان و برنامه ریزی قدم به قدم دارد. یک برنامه گام به گام برای کودک خود ایجاد کنید. مثلا می توانید در ابتدا همراه با او در اتاق خوابش بخوابید. بعد از گذشت چند روز، هنگامی که او خوابیده است از او جدا شوید و کاری کنید که او صبح بعد از بیدار شدن بفهمد به تنهایی خوابیده است.

والدینی که به سن جدا کردن اتاق خواب کودک توجه نداشته اند و حالا می خواهند این کار را انجام دهند، باید حواسشان به عادت های کودک و تغییر عادت ها به صورت گام به گام باشد. مرحله به مرحله دور کردن کودک از والدین هنگام خوابیدن، بهترین ترفند برای کودکانی است که عادت به خوابیدن در کنار والدین خود دارند. اگر کودکتان به شدت به شما وابسته است، دور کردن او از تختخواب والدین می تواند سخت تر باشد. سعی کنید وابستگی کودک خود را کاهش دهید. وابستگی کودک برای مدرسه رفتن او نیز مشکل ساز خواهد شد. 

راه هایی را بیابید که فرزندتان را  آرام می کند

شما باید بتوانید ترس کودک از تنها خوابیدن را کاهش دهید. برای انجام این کار می توانید از راه هایی که کودکتان احساس آرامش می کند، استفاده کنید. ممکن است فرزند شما با در آغوش گرفتن عروسک یا اسباب بازی خود، احساس آرامش کند و یا دوست داشته باشد که شما برای او کتاب داستان بخوانید. بخش کردن موسیقی قبل از خواب کودک که به آن علاقه دارد و یا قرار دادن هر چه که کودکتان می خواهد در کنار او و … می تواند باعث ایجاد آرامش و کاهش ترس کودک شود. این کارها به کودک احساس امنیت می دهد و کمک می کند که کودک عادت کند به تنهایی بخوابد.

 یک برنامه سالم برای خواب کودک ایجاد کنید

یک روال ساده و سالم قبل از خواب، به کودک شما کمک می کند تا ابتدا روان خود را آرام کرده و سپس برای خوابیدن آماده شود. یک حمام آب گرم، خواندن کتاب داستان و یا مقداری در آغوش گرفتن و … می تواند به کودک شما کمک کند تا برای خوابیدن در تخت خودش آماده شود. این کار باعث می شود که کودک بتواند ذهن خود را آرام کرده و از چیزی نترسد.

 نسبت به جدا خوابیدن کودک مقاوم و قاطع باشید

هنگامی که شما اتاق خواب کودک خود را جدا می کنید، ممکن است در شب های اول، کودک نیمه شب با گریه به اتاق خواب شما بیاید و اصرار به خوابیدن در کنار شما را داشته باشد. بسیاری از والدین در چنین موقعیت هایی به دلیل خستگی تسلیم می شوند و اجازه می دهند که کودک پیش آنها بخوابد. اما این کار باعث ایجاد عادت خاص برای کودک شما می شود. او عادت می کند که هر شب با گریه کردن و سوء استفاده از خستگی پدر و مادر، در کنارشان بخوابد. اگر می خواهید کودک تنها بخوابد و به این موضوع عادت کند، پس نسبت به جدا خوابیدن کودک ثابت قدم و قاطع باشید و استثنا قائل نشوید. نشان دادن رفتارهای مختلف فقط کار را مشکل و طولانی تر می کند.

 کودک خود را تشویق و ترغیب کنید

اگر کودکتان برای اولین بار شب را بدون شما و در اتاق خواب خود خوابید نسبت به این موضوع بی تفاوت نباشید. فرزند خود را تشویق کنید و برایش جایزه بخرید. بچه هایی که تنها نمی خوابند را نیز می توانید با این ایده ترغیب کنید. می توانید به فرزند خود بگویید اگر یک هفته جدا بخوابی برایت جایزه میخرم. نمودارها و برچسب ها برای تشویق کودکان نوپا و پیش دبستانی بسیار موثر و جالب است. می توانید برای فرزند خود یک پاداش تعیین کنید. مثلا به او بگویید اگر دو شب تنهایی بخوابد، شب سوم می تواند 15 دقیقه بیشتر از قبل بیدار بماند. پاداش های خود را با تحسین و تمجید از فرزند خود ترکیب کنید. به او نشان بدهید که از او راضی هستید.

 مشکل را فعالانه و ریشه ای حل کنید 

به احتمال زیاد هنگام خوابیدن فرزندتان در تخت خودش با مشکلاتی مواجه خواهید شد. شاید او در نیمه شب، آنقدر آرام به اتاق شما وارد شود که حتی صدای او را هم نشنوید! یا شاید شما نوزاد دیگری نیز داشته باشید که در کنار شما می خوابد، در اینصورت او به خواهر یا برادر کوچکش حسادت می کند و می خواهد در کنار شما باشد.

اینکه شما اصرار به جدا خوابیدن کودک خود داشته باشید و نسبت به این تصمیم قاطع و مصمم باشید بسیار عالی است. اما اگر متوجه شده اید که این قاطع بودن به فرزند شما ضربه می زند یا مانع از خواب راحت او و آرامش کودکتان می شود، پس بهتر است یک قدم به عقب بردارید. سپس دلایل و شرایطی که باعث ایجاد این مشکل شده است را بررسی کنید و به دنبال راهکارهای مناسب باشید. 

چگونه به کودک صحبت کردن را بیاموزیم؟

برخی از والدین به دنبال این هستند که فرزندشان از سنین پایین بتواند حرف بزند و یا حداقل با استفاده از کلمات منظور و نیاز خود را مطرح کند. برخی دیگر از والدین نگران این هستند که کودکشان نتواند زود و به موقع حرف بزند و یا نمی دانند که سن حرف زدن کودک دختر یا پسر چند سالگی است. در حالیکه نوزادان و کودکان بیشتر کار یادگیری صحبت کردن را خودشان به تنهایی انجام می دهند، کارها و تمرین هایی وجود دارد که والدین با استفاده از آنها می توانند توانایی صحبت کردن کودکان را بهبود بخشیده و سرعت بدهند. به عنوان مثال کارهای ساده ای مثل آواز خواندن، صحبت کردن با کودک می تواند به او کمک کند تا مهارت های گفتاری اولیه را زودتر و بهتر یاد بگیرد. برخی از مهمترین و کاربردی ترین راهکارها برای صحبت کردن کودک و تقویت مهارت گفتاری کودکان عبارتند از:

 هر روز برای کودک خود آواز بخوانید

آواز خواندن برای کودک یکی از اولین و ساده ترین راه هایی است که والدین می توانند با استفاده از آن با فرزند خود ارتباط برقرار کنند. به طور منظم هر روز برای کودک خود آواز و شعر بخوانید. تا برخی از اجزای اصلی زبان مانند واژگان، آهنگ و ریتم را به فرزند خود بیاموزید. همچنین آواز خواندن باعث آرامش بخشیدن به کودک می شود و می تواند او را آرام و یا شاد کند. شما می توانید آواز خواندن را به یک بازی و سرگرمی برای کودک خود تبدیل کنید. با بازی و آواز خواندن به فرزندتان کمک کنید تا واژگان جدیدی را یاد بگیرد. مثلا اگر درحال آواز و شعر خواندن در رابطه با اردک هستید، می توانید یک اردک اسباب بازی را در دستان خود حرکت دهید و با آن نمایش اجرا کنید.

آواز خواندن برای کودک، در هر سنی مفید است. در واقع، شما می توانید حتی هنگامی که کودک هنوز به دنیا نیامده و در شکم مادر است شروع به آواز خواندن کنید!

 مرتب با کودک خود صحبت کنید

سعی کنید با صحبت کردن ارتباط قوی را با فرزند خود برقرار کنید. دائم با کودک خود صحبت کنید. حتی اگر فرزند شما بسیار کوچک است و برای درک یا پاسخ دادن ناتوان باشد. صحبت کردن با نوزادان و کودکان باعث می شود که با گفتار آشنا و به آن علاقه مند شوند. درحال یکه با کودک خود بازی می کنید و یا از او مراقبت می کنید، با صدایی شاد و ملایم با فرزند خود صحبت کنید. حتی شما می توانید اطرافیان خود را نیز به صحبت کردن با فرزندتان دعوت کنید و از آنها بخواهید با نوزاد شما حرف بزنند. این کار می تواند کودک شما را اجتماعی کند و نوزادتان با دیدن دیگران گریه نکند.

شما همچنین می توانید در حین انجام کارهای روزمره خود با نوزاد صحبت کنید. به عنوان مثال بگویید: «الان دارم صبحانه ام را درست می کنم! ببینیم امروز چی می خوام بخورم؟ تو گشنه هستی یا نه؟ و … به یاد داشته باشید که وقتی با کودک صحبت می کنید لبخند بزنید و تماس چشمی برقرار کنید تا او را درگیر خود نگه دارید. شما می توانید از همان بدو تولد و به محض به دنیا آمدن کودک، با او صحبت کنید.

 برای کودک خود داستان بخوانید

خواندن کتاب یکی دیگر از راه‌ های عالی برای پیوند با کودک و تشویق مهارت ‌های یادگیری زبان اولیه است. خواندن کتاب، برای کودکان سه سال به بالا بسیار هیجان انگیز و لذت بخش است. شما می توانید از کتاب های زیبا با رنگ ها، تصاویر و نقاشی های متنوع استفاده کنید تا کودکتان را سرگرم و ترغیب کند. به تصاویر اشاره کنید و آنچه را که می بینید برای کودک توصیف کنید. این کار یک راهکار عالی برای آموزش صحبت کردن به کودک است. همچنین کودک را به کتاب و مدرسه علاقه مند می کند. برخی از کودکان به دلیل وابستگی زیاد به والدین از مدرسه رفتن فرار می کنند.

 وسایلی که کودک با آنها تعامل دارد را توصیف کنید

در مورد چیزهایی که برای کودکتان آشنا هستند، مانند اسباب بازی های مورد علاقه او، ظروف، یا لباس هایش با کودکتان صحبت کنید. اگر هر بار که از آنها استفاده می کنید در مورد این موارد صحبت کنید، کودک شما به زودی کلمات خاصی را در رابطه با آن اشیاء یاد خواهد گرفت. به عنوان مثال، بگویید: اینم قاشق شما، با مقداری غذای خوشمزه داخل آن، یا آیا پتوی خود را می‌خواهی؟ اینم پتوی خوب و گرم شما. همچنین می‌ توانید اقداماتی را که کودکتان مرتباً از آنها استفاده می ‌کند، توصیف کنید. برای مثال، دست کودکتان را بگیرید و به او کمک کنید تا موهای شما را نوازش کند در حالی که می‌ گویید: مرا نوازش کن!

تمرین حرف زدن با کودک و توصیف اشیاء را می توانید بعد از تولد نوزاد شروع کنید. درست است که حدودا تا یکسال نخست شما واکنش و کلمه خاصی از کودک خود در رابطه با توصیف اشیا نمی شنوید، اما این کار باعث می شود که کودک شما خیلی زودتر از آنچه که تصور می کنید شروع به صحبت کردن کند. برخی از والدین می گویند که فرزندشان دیرتر از بقیه همسالان شروع به حرف زدن کرده است. یا نسبت به همسالانش واژگان خیلی کمتری را می داند. یکی از راهکارهای درمان دیر حرف زدن کودک تمرین حرف زدن و توصیف موقعیت های مختلف برای کودک است. 

 صداهای فرزند خود را تقلید کنید

هنگامی که کودکتان چند ماهه شد شروع به آزمایش برای تولید صداهای گفتار خود می کند. اگر شما صدای غرغر کردن و یا هر گونه بازی با آواها را از کودکتان می شنوید، صداهای او را تقلید کنید. این کار او را تشویق می کند که صداها را ادامه بدهد. همچنین به کودک کمک می کند تا با آواها و عناصر مکالمه آشنا شود. سعی کنید به صداهای کودکتان طوری واکنش نشان دهید که انگار واقعاً چیزی به شما می گوید. ممکن است در سن 2 تا 3 ماهگی از کودکتان شروع به شنیدن صدای ناله و صداهای عمدی (غیر از گریه) کنید. بیشتر نوزادان در سن 6 ماهگی شروع به غر زدن می کنند.

 اگر کودکتان سعی کرد کلمات شما را تکرار کند، کلمات خود را مجدد تکرار کنید

کودک شما با بزرگتر شدن، شروع به یادگیری صداهای خود می کند. شما ممکن است متوجه شوید که فرزندتان سعی می کند تا حرف های شما را تقلید کند. اگر شنیدید که کودکتان از شما تقلید می کند، با خوشحالی و هیجان رفتار کنید. صدا یا کلمات خود را چند بار مجدد تکرار کنید تا آنها را تشویق کنید دوباره تلاش کنند و کلمات را بگویند. برخی از نوزادان از 3 تا 6 ماهگی شروع به تقلید صداها می کنند و برخی دیگر تا قبل از یک سالگی هیچ گونه تقلید صدایی انجام نمی دهند.

 با شنیدن کلمات از زبان کودکتان، هیجان زده و خوشحال شوید

مسلما شنیدن اولین کلمه از فرزندتان می تواند یکی از شیرین ترین لحظات زندگی شما باشد. همچنین شنیدن یک کلمه جدید توسط کودکتان هیجان انگیز است. هنگامی که این اتفاق رخ داد، درنگ نکنید. خوشحالی و هیجان خود را بروز بدهید. اجازه دهید کودکتان متوجه شود که چقدر خوشحال هستید. این کار باعث می شود که کودک در مورد صحبت کردن هیجان زده شود و او را تشویق به انجام دوباره این کار می کند.

کودک خود را تشویق کنید تا از واژگان جدید در مکالمات استفاده کند. از آنها بخواهید کلمه را بگویند. اکثر نوزادان اولین بار در حدود یک سالگی شروع به گفتن کلمات می کنند، اما برخی ممکن است کمی زودتر یا کمی دیرتر این کار را انجام دهند.

آموزش دستشویی رفتن به کودک

آموزش توالت رفتن و یا دستشویی رفتن شامل آموزش و تمریناتی است که باعث می شود کودک شما یاد بگیرد ادرار یا مدفوع خود را، هنگام دستشویی داشتن، کنترل کرده و خودش را به توالت برساند. همچنین به این معنی است که به کودک خود آموزش استفاده از صندلی دستشویی کودکان یا توالت را به درستی و در زمان های مناسب بدهید.

آموزش دستشویی رفتن کودک از چه زمانی باید شروع شود؟

سن دستشویی رفتن کودکان متفاوت می باشد. آموزش دستشویی رفتن به کودکان باید زمانی شروع شود که فرزند شما نشانه هایی از آمادگی و تمایل یادگیری استفاده از توالت را نشان دهد. نمی توان به صورت صد در صد سن مناسبی را برای شروع آموزش تعیین کرد. باید هر کودک را جداگانه بررسی کرد تا متوجه شد چه زمانی نیاز به آموزش دستشویی رفتن کودک است. اگر زودتر از زمان استاندارد و مناسب، فرزند خود را مجبور به گفتن دستشویی و استفاده از توالت کنید یک نبرد سخت و ناموفق را برای خود و کودکتان رقم زده اید. این کار حتی میتواند باعث شود کودکتان دیرتر از دیگر کودکان دستشویی رفتن را یاد بگیرد.

مجبور کردن فرزند برای دستشویی رفتن میتواند او را مضطرب کند. اضطراب برای کودکان خوب نیست و آنها را از برنامه های روتین زندگی خود باز می دارد. استرس می تواند کودک را از جدا خوابیدن دور کند. کودکانی که استرس بالایی دارند از خوابیدن در اتاق خود امتناع می کنند. اگر فرزند شما نیز از جدا خوابیدن اجتناب می کند نگران نباشید. شما با مطالعه مقاله راهکارهایی برای تنها خوابیدن کودک می توانید این مشکل را حل کنید.

توانایی کنترل عضلات روده و مثانه با رشد و تکامل فیزیکی رابطه دارد. کودکان با سرعت های مختلف رشد می کنند. کودکان کمتر از دوازده ماه هیچ کنترلی بر حرکات مثانه یا روده خود ندارد.

کودک در 12 تا 18 ماهگی کنترل بسیار کمی را می تواند داشته باشد. اکثر کودکان تا 24 یا 30 ماهگی کنترل کامل و مناسبی بر روی روده و مثانه خود ندارند. طبق تحقیقات انجام شده، میانگین سنی مناسب برای آموزش دستشویی رفتن به کودکان، حدودا 27 ماهگی است. پس والدین برای کودکان بین دو و نیم سالگی تا چهار سالگی می توانند آموزش دستشویی رفتن را شروع کنند.

نشانه های آمادگی کودک برای شروع دستشویی رفتن

 شما در ابتدا باید به دنبال یافتن نشانه های آمادگی و تمایل کودک خود برای رفتن به توالت باشید. سن کودک برای شروع دستشویی رفتن مسئله نسبتا مهمی است. اما باید این موضوع را در نظر بگیرید که گاهی اوقات یک کودک 24 ماهه می تواند به راحتی مثانه خود را کنترل کند. اما گاهی یک کودک 30 ماهه هنوز نمی تواند این کار را انجام دهد. پس شما باید علاوه بر سن کودک، نشانه های تمایل و آمادگی او برای رفتن به توالت را نیز در نظر بگیرید. رایج ترین و مهم ترین نشانه های آمادگی کودک برای شروع آموزش دستشویی رفتن عبارتند از:

 کودک باید بتواند خوب راه برود و خودش را به توالت برساند.

 از شما در رابطه با اینکه چه زمانی نیاز به توالت رفتن است، سوال کند.

 فرزند شما باید توانایی کنترل عضلات مورد استفاده برای نشستن بر روی توالت فرنگی یا توالت معمولی را داشته باشد.

 کودک در خواست تعویض پوشک کند.

 هنگامی که پوشک او کثیف است احساس ناراحتی دارد.

 هنگامی که می خواهد در داخل پوشک خود مدفوع کند و یا ادرار کند به شما می گوید.

 از فرزندان بزرگتر یا والدین خود الگو برداری کرده و می خواهد به توالت برود.

 هنگامی که شما می خواهید به دستشویی بروید، همراه شما می آید و مشتاق است نحوه استفاده از توالت را ببیند.

 می خواهد به توالت برود و یا کارهایی از این قبیل انجام دهد تا والدین خود را خوشحال کند یا والدین او را تحسین و تشویق کنند.

 کودک باید بتواند حداقل دو ساعت در روز پوشک خود را خشک نگه دارد و دستشویی خود را بگوید. یا شب ها بتواند به دستشویی برود و هنگامی که خواب است، خودش را خیس نکند.

 کودک باید بتواند شلوار خود را پایین و بالا بکشد.